Δευτέρα 02 Απριλίου 2018
Αυτισμός και Προσαρμοσμένη Φυσική Αγωγή
Μέχρι την δεκαετία του 80’, η φυσική αγωγή στα προγράμματα παρέμβασης των αυτιστικών παιδιών ήταν ελάχιστη. Με τα χρόνια έγιναν πολλές έρευνες πάνω στην κινητική ανάπτυξη και συμπεριφορά των αυτιστικών παιδιών.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να γίνει η αναβάθμιση των προγραμμάτων φυσικής αγωγής. Έτσι η Προσαρμοσμένη Φυσική Αγωγή (ΠΦΑ) είναι ένας κλάδος της φυσικής αγωγής, που ασχολείται με την αγωγή ατόμων με ειδικές ανάγκες: αναπτυξιακές, αισθητηριακές διαταραχές, διαταραχές συμπεριφοράς, μάθησης, κτλ.
O Szot, Z. (1997) διατύπωσε μια τεχνική θεραπείας μέσω της κίνησης για παιδιά με αυτισμό. Υποστηρίζει ότι η διαδικασία καταγραφής δεδομένων εξαρτάται από τη δύναμη του εξωτερικού ερεθίσματος, το οποίο με τη σειρά του αντανακλά σε αντιδράσεις του εγκεφαλικού φλοιού, στον οποίο καταγράφονται τα δεδομένα. Ένα τέτοιο ερέθισμα επηρεάζει την ανταπόκριση στους υποδοχείς, την υγιή και κατάλληλη εξέλιξη του εγκεφάλου, που σε περαιτέρω λειτουργία σχετίζεται με κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα. Προτείνει λοιπόν τη μέθοδο του συνεχούς και επαναλαμβανόμενου ερεθισμού μέσω γυμναστικών ασκήσεων, που βασίζεται στην πεποίθηση ότι η επανάληψη των ασκήσεων στο σωστό χρόνο είναι σημαντική για την επίτευξη θεραπευτικής επίδρασης. Παράλληλα μέσα από ερευνητικές μελέτες διαπιστώνεται ότι η σχέση μεταξύ έλλειψης δραστηριότητας και συμπεριφορών παρεκτροπής είναι αντιστρόφως ανάλογη: όσο μειώνεται η φυσική δραστηριότητα, αυξάνονται οι συμπεριφορές παρεκτροπής (Elliott, R.O. Dobbin, A.R. Rose, G.D. Soper, H.V., 1994).
Επιστήμονες έκαναν μια έρευνα σε παιδιά με αυτισμό, με σκοπό να μελετήσουν τη χρησιμότητα της αύξησης της φυσικής δραστηριότητας ως μιας πιθανής μεθόδου μείωσης των συμπεριφορών αυτοδιέγερσης και αύξησης κατάλληλων αντιδράσεων, κατά τη διάρκεια του τζόκινγκ. Συγκεκριμένα μετρήθηκαν για την επίδραση της αυτοδιέγερσης, τις κατάλληλες μορφές συμπεριφοράς πριν και μετά την άσκηση. Τα αποτελέσματά μετά το τζόκινγκ ήταν: 1.μειώσεις στα επίπεδα συμπεριφορών αυτοδιέγερσης, 2. αυξήσεις σε κατάλληλο παιχνίδι και ακαδημαϊκή απόδοση, 3. αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών με αυτισμό σε τρία διαφορετικά ερευνητικά περιβάλλοντα: στην ακαδημαϊκή απόδοση τους, κατά τη διάρκεια παιχνιδιού με μπάλα σε μια εξωτερική περιοχή για παιχνίδι και σε ένα ήσυχο δωμάτιο, όπου καμιά άλλη δραστηριότητα δεν συνέβαινε και 4.γενικά αύξηση ενδιαφερόντων για σχολικά καθήκοντα, όταν αυτά ακολουθούσαν τις συνεδρίες τζόκινγκ.
Οι ερευνητές κατέληξαν ότι η αποδοτικότερος τύπος άσκηση για τα παιδιά με αυτισμό είναι η έντονη άσκηση (π.χ: τζόκινγκ) συγκριτικά με την ήπια άσκηση (π.χ παιχνίδι με μπάλα ή περπάτημα) που είχε μικρή ή καθόλου επίδραση στη στερεοτυπική αντίδραση των παιδιών. Συγκεκριμένα, συγκεκριμένα για το 57% των συμπεριφορών παρεκτροπής και για το 65% των στερεοτυπικών συμπεριφορών φάνηκε βελτίωση, ύστερα από την εφαρμογή του προγράμματος αερόβιας άσκησης. Επιπλέον, όταν προηγήθηκε άσκηση με τζόκινγκ ή ασκήσεις μυικής τόνωση κορμού (π.χ. καθίσματα, κοιλιακοί) επέφεραν αλλαγές στη συμπεριφορά τους κατά τη διάρκεια τη μελέτη ή στη παρακολούθηση 40λεπτου μαθήματος. Σημειώθηκε μείωση κατά (30%) στη φυσική αυτοδιέγερση, οι μη επιθυμητές συμπεριφορές μειώθηκαν (43%) και οι φωνοποιήσεις μειώθηκαν κατά 20% .
Η Προσαρμοσμένη Φυσική Αγωγή (ΠΦΑ) με το σχεδιασμό και την εφαρμογή κατάλληλων προγραμμάτων εκπαίδευσης και άσκησης φαίνεται να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαίδευσης των ατόμων με αυτισμό, έχοντας πολλά να προσφέρει στη βελτίωση της λειτουργικότητας και της επικοινωνίας με το περιβάλλον, καθώς και στην ανάπτυξη του επιπέδου θετικής συμπεριφοράς των ατόμων αυτών. Είναι σημαντικό να γίνει η ατομική προοδευτική διαμόρφωση των σωστών μεθόδων και συνθηκών άσκησης, ανάλογα με τις δυσκολίες που προαναφέραμε παραπάνω τα παιδιά με αυτισμό, ώστε να ενθαρρύνουν τα άτομα με αυτισμό να συμμετέχουν και κατά συνέπεια να απολαύσουν τις θετικές επιδράσεις της άσκησης. Τέλος όσον αφορά σε γενικότερες φυσικές δραστηριότητες, φαίνεται ότι στα άτομα με αυτισμό συχνά αρέσει το κολύμπι, η πεζοπορία, η ιππασία και άλλες κατά περίπτωση δραστηριότητες.
Ελενα Τριανταφύλλου
Καθηγήτρια φυσικής Αγωγής με ειδικότητα Κολύμβησης
